پروپوزال ارزیابی اثرات نانو ذرات سلنیوم بر وضعیت اکسیداتیو در سرم رت¬های مواجه شده با پرتوی مایکرو ویو تلفن همراه

اثرات بیولوژیک غیر حرارتی امواج مایکروویو و اثر رادیکال­های آزاد

مقدمه

امواج مایکروویو(Micro Wave) از جمله امواج غیره یونیزه کننده هستند که در محیط پیرامون ما وجود دارند و امروزه به عنوان عوامل مضر بر سلامت به حساب می­آیند. توان امواج در سيستم جهانی ارتباطات تلفن همراهرابر 2 وات(Watt) و در GSM 1900- 800 MHz برابر 1 وات است. که در مطالعه حاضر از تلفن همراه با بسامد 900 MHz در GSM با توان 2 وات به عنوان منبع تابش امواج مایکروویو استفاده شده­است.

براثر تابش اين امواج (مولکول­ها قطبیده) و انرژي آن جذب مولكول شده که سبب تغيير ارتعاش مولكول منجر به تغيير درجه حرارت آن می­شود. شناسايي اثرات زيستي امواج مايكروويو پيچيده و بحث انگيز است و شواهدي وجود دارد كه نشان مي­دهد. اين امواج بر حسب شدت، فركانس و مدت تابش، اثرات زيستي مختلفي در مولكول­هاي تحت تابش ايجاد مي­كنند [2].

Adey در سال 1993 اثرات بیولوژیک غیر حرارتی امواج مایکروویو و اثر رادیکال­های آزاد تولید شده به واسطه این امواج را در مغز، سیستم­های عروقی، آلزایمر، پارکینسون، بیماری­های عروق کرونر، پیری و سرطان مورد مطالعه قرار دادند

امواج مایکروویو

ریز موج­ها امواج رادیویی با طول موج­هایی به بزرگی یک متر تا طول موج­هایی به کوچکی یک میلی متر را در بر می گیرند. به عبارتی بازه­ی فرکانسی بین 300 MHz تا 300Giga HertZ  را می پوشانند. به علاوه امواج الکترومغناطیسی با طول موج کمتر از امواج رادیویی و بیشتر از امواج فروسرخ را، مایکروویو می­گویند.

با افزايش روزافزون سيستم­هاي مخابراتي، نصب آنتن­هاي گيرنده- فرستنده در نقاط مختلف شهرها رو به افزايش است .هر چند افرادي كه از گوشي تلفن هم راه استفاده مي نمايند به طور آگاهانه خود را در معرض تابش امواج ناشي از گوشي قرار می­دهند، اما اغلب افراد جامعه به طور ناخواسته تحت تاثير امواج توليدي از آنتن­ها هستند.

سيستم جهانی ارتباطات تلفن همراه(Gدر ايران و بسیاری از کشورهای دنیا مورد استفاده قرار گرفته­است و از طريق آنتن­هاي گيرنده- فرستنده مخابرات (به ترتیب با فركانس 915- 940 و 960- 935 MHz و همراه با پالسي 217 هرتز (فركانس مدولاسيون) در يك پهناي باند200 كيلوهرتز اطلاعات را به گوشي­های تلفن همراه ارسال می­نمايد [112].

براثر تابش امواج مایکروویو (مولکول­ها قطبیده) و انرژي آن جذب مولكول شده و سبب تغيير ارتعاش مولكول و تغيير درجه حرارت آن می­شود. در حال حاضر تعدادي از اثرات مهم زيستي غير حرارتي شامل تغيير عملكرد سلول­ها از جمله تغيير در سرعت تكثير يا تغيير در بيان ژن كه موجب مرگ سلولي مي شود توسط آنتن­هاي تلفن همراه گزارش شده­است

اثر امواج مایکروویو روی ژنوم و DNA

امواج مایکروویو با چگالی ²mW/cm 1 و بسامد  GHz45/2 به مدت 2 ساعت در روز طی122، 150 و 200 روز موجب تغییر 8 تا 7 کیلو بازی در ژنوم موش­ها شده­است [100]. این در حالی است که در آزمایشی با بسامد مشابه  GHz45/2 به مدت 16 ساعت در روز 10 ثانیه روشن و 50 ثانیه خاموش به منظور کاهش اثرات حرارتی، در پایان، نشان از عدم اثر معنی‌دار روی ژنوم طحال، کبد، بیضه و مغز داشته­است [78]. از سایر اثرات می توان به اثرات مخرب امواج مایکروویو با چگالی ²mW/cm 30 و بسامد GHz 7/7 بر ساختار و سنتز DNA اشاره کرد

استرس اکسیداتیو

هر گاه توازن میان عوامل اکسیداتیو و آنتی اکسیدان به سمت افزایش عوامل اکسیداتیو میل کند و منجر به افزایش پتانسیل تخریب شود، استرس اکسیداتیو شکل گرفته است. عوامل اکسیداتیو، متابولیت­های معمول نشأت گرفته از سوخت و ساز هستند اما در آسیب­های بافتی فیزیولوژیک نیز میزان آن­ها افزایش می­یابد