پروپوزال واکاوی حقوقی قرارداد اختیار معامله در معاملات بورس
اختیار معامله در معاملات بورس
مقدمه
دگرگوني اقتصاد جهاني در دهه هاي اخير و توسعه اقتصادي باعث ابداع و تكامل ابزارهاي متعدد مالي شده است. علاوه بر گسترش معاملات سنّتی، مبادلات ابزارهاي مشتق مالي شامل قرارداد آتي خاص، قرارداد آتي يكسان، قرارداد اختيار معامله و قرارداد معاوضه، شتاب روزافزوني يافته است، به طوري كه ارزش جاري قراردادهاي منتشر شده در سال 2004 حدود پنج تريليون دلار برآورد شده است .در ميان ابزارهاي مشتقه، قرارداد اختيار معامله از اهميت بيشتري برخوردار است، زيرا اختيار معامله تنها قراردادي است كه در بازارهاي بورس و خارج ازبورس قابل معامله است، بهگونه اي كه بازارهاي فرابورس اختيار معامله با سرعت قابل توجهي رشد مي كنند و اكنون از بازار معاملاتي بورس آن گسترده تر شده اند. از سوي ديگر، انعطاف پذيري قرارداد اختيار معامله در مقايسه با ديگر ابزارهاي مشتقهی مالي باعث شده است تا بدين وسيله بهتر بتوان خطر ناشي از نوسانات قيمت كالاها را پوشش داد.
بیان مساله
رونق بورس در هر کشور به عنوان یک منبع مهم اقتصاد و تامین سرمایه میتواند یک پشتوانه قوی برای صنعت و اقتصاد آن کشور محسوب گردد. بنابراین دولتها بایستی سعی در فعال نمودن این بازار و جذب سرمایههای سرگردان به سمت این بازار نمایند. یکی از راهکارهای مهم و موثر جهت موفقیت هر بازار و در نتیجه بازار بورس کشور، وجود ابزارها و محصولات متنوع در آن بازار میباشد تا بتوانند بدین وسیله خریداران و سرمایهگذاران مختلف با علایق متفاوت را راضی نموده و هر فرد با هر درجه از ریسک پذیری و سود جویی قادر به انتخاب محصول مورد نظر باشد. یکی از مسائل مهم در مورد هر ابزار مالی اختیار معاملات است(). قرارداد اختيار معامله، قراردادي است دو طرفه كه به موجب آن، يك طرف تحت عنوان خريدار اختيار معامله با پرداخت وجهي به طرف ديگر قرارداد حق خريد يا فروش دارايي پايه قرارداد را با قيمتي كه در هنگام بستن قرارداد تعيين شده است و تا زمان معين در آينده به دست ميآورد بدون اينكه به چنين خريد يا فروشي متعهد باشد. از طرف ديگر فروشنده اختيار معامله نيز در مقابل اعطاي اين حق به خريدار اختيار، قيمت اختيار را دريافت ميدارد و در صورت درخواست خريدار اختيار، ملزم به اجراي قرارداد و انتقال دارايي پايه است ولي خريدار مختار بوده و هيچ الزامي متوجه او نيست. او ميتواند از حق خود استفاده كرده و منتفع گردد و يا از اختيار خود صرفنظر كرده و زياني معادل مبلغ اختيار را متحمل شود.
اهمیت و ضرورت تحقیق
ابزارهاي جديدي امروزه وارد بازار سرمايه شده و رشد چشمگيري پيدا كردهاند. اين ابزارها از يك سو موجب فعال سازي نهادهاي مالي گرديده و از سوي ديگر داراي تنوع به سزايي ميباشند. از جملهي اين ابزارها ميتوان به قرارداد اختيار معامله به عنوان يكي از ابزارهاي مالي مشتقه اشاره كرد(.
حق اختیار معامله به عنوان یکی از ابزارهای مشتقه، اهمیت فراوانی داشته و استفاده وسیعی از این معامله انجام میگیرد. با ابداع قراردادهای آتی اعم از قراردادهای آتی اختصاصی و قراردادهای آتی استاندارد شده بسیاری از نیازهای کارگزاران اقتصادی برطرف شد.
پیشینه تحقیق
اركان قرارداد اختيار معامله
اين قرار داد داراي اركاني است:
1- قيمت اختيار به مبلغي گفته ميشود كه خريدار اختيار، به سبب قرارداد براي كسب حق خريد يا فروش به فروشندهي اختيار، پرداخت ميكند كه گاه به آن حق شرط گفته ميشود. ميزان اين عوض در بازار تحت تأثير عوامل گوناگون مانند زمان سر رسيد قرارداد قيمت توافقي خريد يا فروش در آينده و … قرار دارد.
2- قيمت توافقي يا قيمت قابل اعمال به مبلغي اطلاق ميشود كه با پرداخت آن خريدار اختيار ميتواند موضوع اصلي قرارداد را در آينده خريداري كرده يا نسبت به فروش آن اقدام كند.